Poetisch wereldbeeld

Iedereen kent het nut van het nuttige,
maar niemand kent het nut van het nutteloze.
(Zhuang Zi)


Op http://www.woordenwisseling.com/ is een prachtige verzameling poezie en filosofische beschouwingen over taal te vinden. Verzameld door Thomas Buteo. Laat je verrassen en verleiden door deze onvoorstelbaar mooie site met als klinkende titel: poetisch wereldbeeld. Dit is de openingstekst van de site:

Dit elektronische boek onderzoekt de relatie tussen filosofie, poëzie en taal. Het gaat daarvoor te rade bij dichterlijke filosofen als Zhuang Zi, Herakleitos en Nietzsche en bij filosofische dichters als Fernando Pessoa, Wislawa Szymborska en Hans Faverey. Resultaat van het onderzoek is een poëtisch wereldbeeld waarin de grote vragen van de filosofen een antwoord vinden in de kleine vragen van de dichters. De woordenwisseling van de filosofen lost op in de zang van de dichters.

Filosofie
hoor je eigenlijk
alleen te dichten

(Wittgenstein)

Poezie

En het was op die leeftijd...De poëzie was
naar me op zoek. Ik weet niet, weet niet vanwaar
ze opdook, uit winter of rivier.
Ik weet niet hoe of wanneer,
nee, geen stemmen, stemmen waren het niet, geen
woorden, geen stilte,
maar uit een straat werd ik geroepen,
uit de takken van de nacht,
plotseling, te midden van de anderen,
te midden van de felle vuren
of alleen op de terugweg -
daar stond zij zonder gezicht
en raakte me aan.

Ik wist niets te zeggen, mijn mond
zag geen kans
iets uit te brengen,
mijn ogen waren blind,
en er sprong iets op in mijn ziel,
koorts of verloren vleugels,
en door die brand te ontcijferen,
smeedde ik
mijn eigen eenzaamheid
en ik schreef de eerste vage regel neer,
vaag, onvast, pure
nonsens,
pure wijsheid
van wie niets weet,
- en ineens
zag ik de hemel
opengaan
en zich mededelen:
planeten,
sidderende landouwen
en het donker doorschoten,
doorzeefd
van pijlen, vuur en bloeseming
de overrompelende nacht, het heelal.

En ik, nietig wezen,
van de grote sterrende leegte
dronken,
ik naar gelijkenis en beeld
van het mysterie,
voelde mij zuiver deel
van de afgrond
en ik wentelde mee met de sterren
en mijn hart sloeg op drift in de wind.


Pablo Neruda
(getipt door Marjan Waltman)

Gedicht 'Taalobsessies'

De taalobsessies,
zoals alle obsessies,
bezoeken ons 's nachts.
Soms als wij wakker zijn,
maar bijna altijd als wij slapen.
Dan leren wij af
wat wij schijnbaar weten
en inaugureren wij
wat wij schijnbaar niet weten.
Daarom
worden gedichten 's nachts geschreven,
hoewel zij zich soms als licht vermommen.
Of als ze overdag worden geschreven,
veranderen ze de dag in nacht.

Woorden zijn kleine hefbomen,
maar wij hebben hun steunpunt nog niet gevonden.
Wij laten ze op elkaar steunen
en het bouwwerk geeft mee.
Wij laten ze steunen op het gezicht van de gedachte

en zijn masker slokt ze op.
Wij laten ze steunen op de rivier van de liefde
en ze gaan ervandoor met de rivier.
En wij blijven hun som zoeken
op één enkele hefboom,
maar we weten niet wat we willen optillen,
het leven of de dood,
de handeling van het spreken
of de gesloten cirkel van het mens-zijn.


uit: Verticale poëzie, vert. Mariolein Sabarte Belacortu, Wagner & Van Santen, 2003
(met dank aan Marjan Waltman)